Trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển mạnh mẽ, nhưng ít ai để ý rằng nó cũng gây ra áp lực không nhỏ lên môi trường. Việc vận hành AI tiêu tốn nhiều năng lượng và tạo ra lượng lớn khí thải cùng rác thải điện tử. Trước thực trạng này, Salesforce đã đưa ra đề xuất minh bạch hóa dữ liệu phát thải và triển khai kế hoạch 6 điểm nhằm thúc đẩy AI bền vững. Cùng khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây!

AI ảnh hưởng đến môi trường như thế nào?

Như đã đề cập, các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) – như Chat GPT hay Bard – cần một lượng điện rất lớn để hoạt động. Điều này gây áp lực không nhỏ đến môi trường.

Một nghiên cứu từ Đại học Massachusetts cho thấy, việc huấn luyện một mô hình AI có thể tạo ra tới 626.000 pound khí CO₂  tương đương với 300 chuyến bay khứ hồi giữa San Francisco và New York. Lượng khí thải này góp phần làm tăng nhiệt độ toàn cầu và thúc đẩy biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, AI còn gây ra nhiều ảnh hưởng khác đến môi trường như:

• Tiêu thụ nước: Để làm mát các máy chủ hoạt động liên tục, các trung tâm dữ liệu cần rất nhiều nước. Khi nguồn nước ngọt ngày càng khan hiếm, điều này có thể gây ra khủng hoảng tại nhiều nơi.
  
• Rác thải điện tử (e-waste): Các thiết bị như máy tính và điện thoại, vốn cần thiết để chạy AI thường bị thay mới nhanh chóng, tạo ra lượng rác thải phần cứng lớn chứa các chất độc hại như chì và thủy ngân. Diễn đàn Kinh tế Thế giới dự đoán đến năm 2050, sẽ có hơn 120 triệu tấn rác thải điện tử nếu không được kiểm soát tốt.
  
• Khai thác tài nguyên: Việc sản xuất công cụ AI cần nhiều kim loại, khoáng sản và dầu mỏ. Quá trình khai thác này có thể làm ô nhiễm môi trường và hủy hoại hệ sinh thái tự nhiên.
  
  

Salesforce đang làm gì để giải quyết?

Trước những vấn đề nghiêm trọng này, Salesforce đã có những bước đi quyết liệt để thúc đẩy việc phát triển AI theo hướng bền vững. Từ năm 2021, họ đã đưa yếu tố "khí hậu" vào danh sách các ưu tiên trong chính sách công của mình.

Theo Chính sách AI bền vững của Salesforce:

"Trước cuộc khủng hoảng khí hậu ngày càng nghiêm trọng, AI vừa có thể làm trầm trọng thêm, vừa có thể góp phần giải quyết các vấn đề môi trường. Vì vậy, khung chính sách cần đảm bảo cân bằng giữa lợi ích mà AI mang lại và tác động tiêu cực của nó đến môi trường."

Dựa trên định hướng này, Salesforce đã xây dựng 6 điểm kế hoạch, chia thành 2 nhóm chính:

Nhóm 1: Đo lường và quản lý tác động môi trường của AI

1. Công bố lượng khí thải của AI: Khuyến khích các công ty minh bạch về mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải carbon của hệ thống AI theo các tiêu chuẩn chung như kWh/tCO₂e.
   
2. Xem tác động môi trường là một rủi ro: Khi đánh giá rủi ro liên quan đến hệ thống AI, các yếu tố môi trường cũng cần được đưa vào xem xét – đặc biệt là với những mô hình ngốn nhiều điện năng.
   
3. Thiết lập tiêu chuẩn hiệu suất cho AI có rủi ro cao:
   

• Tối ưu kích thước mô hình để tiết kiệm năng lượng.
• Sử dụng phần cứng tiết kiệm điện.
• Ưu tiên năng lượng sạch và lưới điện ít phát thải.

Nhóm 2: Thúc đẩy đổi mới vì môi trường bằng AI

1. Dự báo khí hậu bằng AI: Mở rộng nguồn dữ liệu môi trường (dạng mã nguồn mở) để huấn luyện AI, giúp dự báo thời tiết và biến đổi khí hậu chính xác hơn.
   
2. Hợp tác giữa các bên: Thúc đẩy sự kết nối giữa trường học, chính phủ và doanh nghiệp để cùng phát triển các ứng dụng AI hỗ trợ môi trường.
   
3. Khuyến khích đổi mới và nghiên cứu AI bền vững: Hỗ trợ tài chính và ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu tập trung vào AI vì môi trường

Sáng kiến AI for Impact của Salesforce

Bên cạnh các chính sách và kế hoạch lớn, Salesforce còn triển khai chương trình AI for Impact để hỗ trợ các tổ chức phi lợi nhuận. Chương trình cung cấp:

• 2 triệu USD tài trợ,
• Phần mềm miễn phí,
• Tư vấn chuyên sâu về AI và công nghệ.

Hiện tại, 5 tổ chức đang nhận được hỗ trợ gồm:

• WattTime: Giúp các thiết bị chuyển sang sử dụng điện sạch nhằm giảm khí thải.
• One Concern: Dùng AI để phản ứng nhanh trong các tình huống thiên tai.
• Project Drawdown: Tìm giải pháp hiệu quả để chống biến đổi khí hậu.
• AI for Climate: Ứng dụng AI vào các vấn đề khí hậu ở các nước đang phát triển.
• Climate Policy Radar: Dùng AI để theo dõi và đánh giá các chính sách khí hậu toàn cầu.

Kết luận

Khi mối quan tâm về tác động môi trường của AI ngày càng tăng, Salesforce đang cho thấy vai trò tiên phong trong việc phát triển AI một cách có trách nhiệm và bền vững.

Việc công khai các rủi ro môi trường và chủ động đưa ra hành động – như chương trình AI for Impact – chứng minh rằng đổi mới công nghệ hoàn toàn có thể đi đôi với bảo vệ môi trường. Đó cũng là lời nhắc rằng: chúng ta có thể khai thác sức mạnh của AI mà không làm tổn hại đến hành tinh này.

👉 Theo dõi OMN1 Solution để không bỏ lỡ những xu hướng công nghệ bền vững mới nhất.
👉 Hoặc liên hệ với chúng tôi nếu doanh nghiệp bạn đang tìm giải pháp AI thân thiện với môi trường.